Koronavirusla bağlı vacib xəbər – Mütləq Oxuyun! [AZ]
Çində yayılan və dünyada ciddi təşvişə səbəb olan koronavirus əslində təqdim edildiyi qədər qorxulu deyil. Virusun dərmanı tapılmasa da, insanlar sadə üsullarla özlərini qoruya bilərlər. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının Azərbaycandakı nümayəndəsi Hande Harmancı da İTV-yə müsahibəsində bunları təsdiqləyib
Xəbər verilir ki, koronavirusa yoluxan xəstələrin 81 faizi bu xəstəliyi çox yüngül keçirir. Əsas simptomlar aşağı hərarət və çox az öskürəkdir. Bəzən həkimə belə getmədən sağalmaq mümkündür. Cəmi 4-5 faiz xəstələrdə ağırlaşma halı olur və onların xəstəxana şəraitində müalicə almasına ehtiyac yaranır. Virusa yoluxmuş insanların ümumi vəziyyətinin yaxşılaşdırılması, nəfəsalma problemləri yarandığı halda müvafiq yardım göstərilməsi, qanlarının yoxlanması, hərarətlərinə nəzarət olunması, ümumilikdə, onların sağlam şəkildə bu dövrü keçirmələrinə köməklik göstərilməsi əsas görülən işlərdir. 65 yaşdan yuxarı olanlar üçün bu virus daha risklidir.
Təşvişə düşməyin, sadəcə ehtiyatlı davranın
Koronavirusun spesifik müalicəsi, virusu birbaşa yox edən dərman vasitəsi hələ ki yoxdur. Çünki bu, yeni virusdur, onunla davranma yolu müəyyən edilməyib.
Narahatlıq yaradan daha çox koronavirusun insanlara təsiri yox, onun geniş yayılma miqyasıdır. Çin hökumətinin 11 milyonluq şəhəri karantinə alması yoluxma sayının azalmasına səbəb oldu. Ölkələrin karantin və qabaqlayıcı tədbirlər görməsi, sərhədləri, məktəbləri bağlaması, tədbirlərin təxirə salınması bu təcrübədən qaynaqlandı.
Hər kəs bunu etməlidir
İnsanlar ümumi gigiyena qaydalarına ciddi riayət etməlidirlər. Qapalı məkanlarda yoluxma ehtimalı daha çoxdur. Xəstəliyin ötürülməsində önəmli olan insanların bir-birinə nə qədər yaxın məsafədə dayanması, xəstə olan insanın öskürdüyü zaman nə qədər insanı yoluxdurmasıdır. Xəstəlik bir çox hallarda öskürən və ya asqıran insanlar vasitəsilə yayılır. Açıq havada insanların 1 metrdən aralı məsafədə dayandıqları hallarda yoluxma riski çox azdır. Xəstə olanlar səyahətə çıxmamalı, başqa yerlərə, ölkələrə xəstəliyi aparmaqdan çəkinməlidirlər. Mütləq olaraq əllər tez-tez sabunla yuyulmalıdır. Sabun və su olmazsa, spirtlə əllər dezinfeksiya olunmalıdır. Əllərlə ağıza və gözə toxunmama adətinə öyrəşmək lazımdır. Xəstələrə çölə çıxmaq lazım deyil, hərarət, öskürək, əzələ ağrıları müşahidə edildikdə, evdə qalmaq lazımdır. Əgər ölkədə əhali arasında xəstəlik aşkarlansa, 60-65 və yuxarı yaşda olanlar daha çox evdə qalmalıdırlar. Əhalinin sıx olduğu yerlərə getməkdən çəkinmək lazımdır.
Maskalarla bağlı vacib xəbər
Maska koronavirusdan qorunmağa kömək etmir. Onu xəstələrlə təmasda olan səhiyyə işçiləri və xəstələr taxmalıdır. Sağlam insanların maska taxaraq küçədə gəzməsinə ehtiyac yoxdur. Adi maskaların insanları qoruması barədə rəy, yanlışdır. Eyni zamanda maska qıtlığının yaranmasına səbəb olur.
Mənbə: Publika.az
Saytın məlumatlarından istifadə edərkən link ilə istinad mütləq vacibdir!
Texnologiya bəşəriyyəti hansı təhlükə ilə üzləşdirəcək? – Professor açıqladı [AZ]
Kütləvi qacet istifadəsi yeniyetmələri demansa aparır! Kompüter dövründə uşaqların intellektual səviyyəsi dəhşətli dərəcədə pisləşir və beyinləri quruyur! Tipik olaraq, bu cür mövzular sosial şəbəkələrdə və valideynlər arasında fəal şəkildə müzakirə olunur
Xəbər verilir ki, bu yaxınlarda populyar televiziya tok-şoularının keçmiş aparıcısı, “Sberbank” Nevrologiya və İnsan Davranışı Laboratoriyasının rəhbəri, psixoterapevt Andrey Kurpatov “rəqəmsal autizm epidemiyası” haqqında ətraflı məlumat verib.
Bu ilin əvvəlində psixoterapevt Davos Dünya İqtisadi Forumunda və Rusiya Federasiyası Federasiya Şurasında dinləmələrdə bu mövzuda çıxış edib. O, rəqəmsal inqilabın bəşəriyyətin məhvinə gətirib çıxaracağını irəli sürüb.
Rusiya Xalq Təsərrüfatı və Dövlət İdarəçiliyi Akademiyasının psixologiya fakültəsinin idrak tədqiqatları laboratoriyasının müdiri, psixologiya elmləri doktoru, professor Vladimir Spiridonov Kurpatovun fikirlərini şərh edib.
Vladimir Spiridonov, “kompüter əsrindəki uşaqlar həqiqətən demansa meyllidirlər?”
Amerikada eyni rəqəmsal inqilab bizdən 15 il əvvəl başlayıb. Odur ki, “qacet nəsli” onlarda artıq yetişib, lakin yeni dalğanın nümayəndələrində “rəqəmsal demans” əlamətləri müşahidə edilmir. Ancaq hörmətli həmkarımızın bəhs etdiyi problem mövcuddur. Odur ki, bir tərəfdən bəzi məqamlar haqqında razılaşmağa hazıram, amma məlumatların və nəticələrin seçimi, əlbəttə ki, son dərəcə təzadlıdır. Məsələn, geniş çeşidli texniki qurğuların insan psixikasının inkişafına müsbət təsirinin nümayiş olunduğu tədqiqatlardan bəhs edilmir.
İnsan psixikasının quruluşu çox mürəkkəb olduğundan, yaş inkişafında əvvəllər düzəldilməsi çətin hesab olunan çox sayda qeyri-kobud qüsurlar var idi. Beləliklə, kompüter oyunları əhəmiyyətli dərəcədə bərpaedici təsir göstərir. Bütün həmyaşıdlarınız oyun oynayırsa, istəsəniz də, istəməsəniz də, eyni şeyi etməlisiniz. Əlilliyi olan uşaqlar üçün oyun reallıqlarını idarə etmək daha çətindir, lakin belə məşqlər onları həmyaşıdlarına yaxınlaşdırır.
Bəs smartfonlar və kompüterlər digər insanlara nə verir?
Qacetdən lazımi məlumatları axtarmaq üçün istifadə edirsinizsə, bu ən incə bacarıqları inkişaf etdirir. Motivasiya, öyrənmə qabiliyyətini inkişaf etdirmək, kompleks axtarış işləri yerinə yetirmək – həmişə təqdir edilən keyfiyyətlərdir. Lakin qacetlərin bu tərəfi haqqında az danışılır.
Aydındır ki, qacetlər idrak fəaliyyətinin bütün quruluşunu dəyişdirir. Sual budur ki, uşaqlara nə öyrədilməlidir? Faktlar, tarixlər, yeni materialı əzbərləmək? Mənə elə gəlir ki, Napoleonun hansı ildə doğulduğu və ya hansı şəhərin Venesuelanın paytaxtı olması kimi sualların cavablarını Google-a etibar edə bilərsiniz. Məncə, tədris doktrinalarına yenidən baxmağın vaxtı gəlib. Uşaqlardan mürəkkəb anlayışları, yaradıcı problemləri həll etmək bacarığını və yenilikçi təfəkkürü inkişaf etdirməyi tələb etmək lazımdır. Ancaq vicdanla etiraf edək ki, standart məktəb, hətta universitet proqramı çox vaxt buna yönəlmir. Odur ki, ittiham zərbəsinin şiddətini qacetlərdən pedaqoji birliyə köçürmək daha məqsədəuyğundur, açıq demək lazımdırsa, bu biliklərin 5-10 ildən sonra həyatda nə dərəcədə faydalı olacağı bilinmir.
Doktor Kurpatov deyir ki, “Qutenberq qalaktikasından Zukerberq qalaktikasına keçirik. Məsələ burasındadır ki, uşaqlar mətnləri oxumağı dayandırır və eyni zamanda analitik düşünmə qabiliyyətini itirir. Ancaq şübhəsiz ki, bəşəriyyət tarixində heç vaxt bu qədər çox sayda mətn mövcud olmayıb.”
Formal olaraq, indi yeniyetmələr həmişəkindən daha çox oxuyur. Axı, kimsə “Harri Potter”in yarım milyard nüsxəsini oxuyub?! Buraya sosial şəbəkələri və statusları əlavə edin… Başqa bir şey, Harri Potter gözəldir, lakin çox sadə bir xarakterdir. Düşüncəni isə mürəkkəb müzakirələr tələb edən mətnlər inkişaf etdirir.
Ancaq məktəbli klassikləri oxuduğu zaman banal mədəni maneə yaranır: onun üçün niyə özünü 19-cu əsr leytenantının daxili aləminə və həyat tərzinə baş vurmaq lazım olduğunu anlamaq çətindir. Ancaq bu səviyyədə müasir ədəbiyyat yoxdur.
Haqlısınız, 19-cu əsr leytenantı müasir gəncin ruhuna yaxın deyil. Deməliyəm ki, Tolstoy və Dostoyevskini əvvəllər də məktəbdə hər kəs oxumurdu. Məsələ burasındadır ki, uşaqlar və yeniyetmələr Lev Tolstoy və ya Fyodor Dostoyevskinin yazdığı böyük problemləri təsəvvür edə və qavraya bilmir. Onlar bu əsərləri uşaqlara deyil, öz dairələrinin nümayəndələrindən olan kifayət qədər təhsilli insanlara yazırdılar. Yetkinlik yaşına çatanda Çexovun “Şabalıd” əsərini oxumağa məcbur etdiyim tələbələrim heyrətə gəlmişdi. Anladılar ki, bu hekayə bir it haqqında deyil, burada daha dərin mövzulara toxunulub.
Müasir yeniyetmələrdə həqiqətən zəka azalması müşahidə olunur?
Bunlar mütləq nağıllardır. Bu yanlış təsəvvür “Flinn effekti”nə əsaslanır, Yeni Zelandiya aliminin adını daşıyır. Flinn dünyanın bir çox ölkəsində IQ test nəticələrinin on illərlə izaholunmaz şəkildə artdığını tapdı. Və sonrakı illərdə gənclərin IQ səviyyəsi əhəmiyyətli dərəcədə azalmağa başladı. Alimlər qısa müddət ərzində bəşəriyyətin ya kəskin şəkildə ağıllı, ya da əks istiqamətdə olması nəticəsinə gəldi. Əslində, tapmacanın cavabı test metodologiyasının dəyişməsi ilə izah edildi. Bunun düşüncə vəziyyəti ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Temperatur deyil, termometr dəyişdi: əvvəllər Selsi ilə, indi Farenheytlə ölçülür.
Qacetlərlə bağlı bir çox qorxu paradoksla izah olunur: yaşlı nəsil gənclərin rəqəmsal dünyasında necə yaşamağı öyrənməyə çalışır. Yaşlı nəsil sahildən okeana üzən yeniyetmələrə qışqırır: “Üzməyi dayandırın, su altında dəhşət yatır!”. Əlbəttə gənc cavab verəcək ki, susun, nə edəcəyimizi yaxşı bilirik. Təşviş yaratmaq əvəzinə normal araşdırma və peşəkar müzakirə lazımdır. Bir mütəxəssis olaraq mənim üçün həyat şərtlərinin dəyişməsinə, yeni nəsil yetişməsinə baxmayaraq, yeniyetməlik psixologiyasında hələ yarım əsr əvvəlki araşdırmalara etibar və istinad etmək təhqiramizdir. Bu da gülməli deyil.
İnternet yalnız həyatın bir əksidir, ətrafımızda kifayət qədər mənasız və lazımsız məlumat ötürücüləri var. Televiziya bu baxımdan ən bariz nümunədir. Və bunun təfəkkürün xarakterik xüsusiyyətləri ilə heç bir əlaqəsi yoxdur.
Mənbə: aqreqator.az
Saytın məlumatlarından istifadə edərkən link ilə istinad mütləq vacibdir!
- Published in weHealth, weNews, weTechnology
Tez-tez qırmızı ət yeyənlərin diqqətinə! [AZ]
İnsanların əksəriyyəti ətli yeməkləri, ət qızartmasını xoşlayır. Belə yeməklərə Azərbaycanda tələb daha çoxdur
Publika.az xəbər verir ki, araşdırmalar nəticəsində qırmızı ətin insan orqanizmi üçün bir çox zərərləri ortaya çıxıb.
Məlumata görə, qırmızı ətin (mal, qoyun əti) tez-tez qəbulu böyrək çatışmazlığının, eyni zamanda ani ölümün, ürək-damar və bəzi xərçəng növlərinin riskini artırır.
Bunu nəzərə alaraq elm adamları qırmızı ətin qəbulunu azaltmağı ya da əvəzinə balıq və toyuq əti yeməyi tövsiyə edirlər.
Mənbə: Publika.az
Saytın məlumatlarından istifadə edərkən link ilə istinad mütləq vacibdir!
- Published in weHealth
ABŞ-ın Tennesi ştatında dəhşətli qasırğa [AZ]
ABŞ-ın Tennesi ştatını cənginə alan güclü tornado daha bir nəfərin ölümünə səbəb olub
Xəbər verilir ki, bununla da təbii fəlakət zamanı ölənlərin sayı 25-ə çatıb.
Neşvil şəhərini yerlə-yeksan edən tornado 140-dan çox binanı dağıdıb. Çox sayda insan dağıntılar altında köməksiz vəziyyətdə qalıb.
ABŞ Prezidenti Donald Tramp Tennesi qubernatoru Bill Liyə zəng edib və ştata yardım göndəriləcəyini bildirib. Həmçinin, cümə günü təbii fəlakət bölgəsinə səfər edəcəyini qeyd edib.
Qubernator Bill Li ştatda fövqəladə vəziyyət elan edib. O, axtarış-xilasetmə işlərinə yardımçı olmaları və təhlükəsizliyin təmin edilməsi üçün milli mühafizəçiləri olay yerinə ezam edib.
Neşvil şəhərində ictimai nəqliyyatın hərəkəti dayandırılıb. Yaxınlıqdakı bütün hava limanları işlərinə müvəqqəti fasilə verib.
44 min insanın elektriksiz qaldığı bildirilir.
____________________________________________
08:10
ABŞ son illərin ən dəhşətli təbii fəlakəti ilə mübarizə aparır.
Xarici KİV-lərə istinadən xəbər verilir ki, ölkənin şərq ştatlarını əhatə edən güclü tornado nəticəsində ölənlərin sayı 24-ə çatıb. Onlarla yaralı var. Məlumata görə, güclü külək daha çox Tennessi ştatına ziyan vurub. Azı 40 bina dağılıb. Yüzlərlə insan evsiz qalıb. Körpülər sıradan çıxıb.
Yerli dairələr güclü küləyin davam edəcəyi barədə xəbərdarlıq edib.
Mənbə: Publika.az
Saytın məlumatlarından istifadə edərkən link ilə istinad mütləq vacibdir!
WhatsApp çoxdan gözlənilən “Dark Mode” fünksiyasını əlavə etdi [AZ]
Messenger, qaranlıq interfeys funksiyasını yeni bir yeniləmə ilə əlavə etdi
Təxminən bir ildir ki, mesajlaşma tərtibatçıları smartfonlar üçün WhatsApp interfeysinin qaranlıq versiyası üzərində işləyirlər. Və yalnız indi bu funksiya bütün istifadəçilər üçün əlçatan oldu.
Bu rejim bütün tətbiq interfeysini qaranlıq tonlarda rəngləyir. Bu funksiya, qaranlıqda gözün zədələnməsini azaltmağa imkan verir və eyni zamanda OLED displeyli smartfonlarda batareya ömrünə qənaət edir. Görünüşü təqdim edirik:
“Dark Mode” və ya qaranlıq rejimi necə aktivləşdirmək olar?
Android 10 və iOS 13 olan smartfonlarda, sistem parametrlərində müvafiq rejim aktivdirsə, qaranlıq rejim mövzu avtomatik olaraq aktivləşdirilir. Android 9 və daha yuxarı olan smartfonlar üçün bu rejim WhatsApp parametrlərində əl ilə açıla bilər.
Köhnə Android ilə smartfonlardakı qaranlıq WhastApp mövzusunu aktivləşdirmək üçün “Parametrlər” → “Söhbətlər” → “Mövzu” bölməsinə keçməlisiniz
Bundan əlavə, ən son WhatsApp yenilənməsinin smartfonunuzda mövcud olduğunu yoxlamaq lazımdır – bunun üçün Google Play tətbiq mağazasına və ya App Store-a getmək və tətbiqin yeni bir versiyasını yoxlamaq lazımdır.
Mənbə: weTechnology Team
Saytın məlumatlarından istifadə edərkən link ilə istinad mütləq vacibdir!
- Published in weNews, weTechnology
WhatsApp Dark mode now available for iPhone and Android
We are very excited to update WhatsApp with the most requested feature from our users everywhere – dark mode.
Dark mode for WhatsApp offers a fresh look on a familiar experience. It’s designed to reduce eye strain in low light environments. And we hope it helps prevent those awkward moments where your phone lights up the room.
When designing dark mode we spent time researching and experimenting with a focus on two particular areas:
Readability: When choosing colors, we wanted to minimize eye fatigue and use colors that are closer to the system defaults on iPhone and Android respectively.
Information Hierarchy: We wanted to help users easily focus their attention on each screen. We did this by using color and other design elements to make sure the most important information stands out.
Users on Android 10 and iOS 13 can use dark mode by enabling it in system settings. Users on Android 9 and below can go into WhatsApp Settings > Chats > Theme > select ‘Dark’.
We hope everyone enjoys dark mode, which is rolling out in the coming days on the latest version of WhatsApp.
Source: WhatsApp
For permission content from this site must be hyperlinked when used!
- Published in weNews, weTechnology